Spektakl „Baśnie Andersena” jest nowoczesnym, a równocześnie włączającym, źródłowym i pięknym wyjściem w świat baśni Hansa Christiana Andersena. Zaprasza do rozmowy o pejzażu dziecięcym, w jego komplikacji i niejednoznaczności.
Grupa postaci, rodzina, mała społeczność, chroni siebie, swoje więzi i wrażliwość w świecie opowieści. Spotyka się w pewnym miejscu, magicznym mieszkaniu, by kultywować sztukę opowiadania, tworzyć i przeżywać historie.
Bohaterowie chcą opowiadać baśnie tak mocno i szczerze, by świat przedstawiony powołać do życia. By zbudować na nowo płaszczyznę porozumienia i wspólnoty. Chcą uwierzyć w siłę andersenowskich historii tak, jakby od tego zależeć miało istnienie całego świata.
Kto zresztą zagwarantuje, że nie zależy? Że siła opowieści nie jest siłą ocalającą, życiodajną, kosmiczną?
*
Podstawą spektaklu są baśnie Andersena w najnowszym, pięknym tłumaczeniu Bogusławy Sochańskiej. Oprócz ulubionych tytułów: „Dziewczynka z zapałkami”, „Brzydkie kaczątko”, „Mała syrenka” czy „Calineczka”, w scenariuszu znajdują się też mniej odkryte teksty.
Ważnym źródłem jest pamięć o wspólnej rodzinnej opowieści, świat związany z ustnymi przekazami, rodzinnymi historiami, z opowiadaniem bajek, z kołysankami, z tradycją wspólnego rodzinnego czytania, tworzenia i muzykowania.
Aktorzy, oprócz opowiadania, za pomocą rekwizytów, kostiumów, tajemniczych działań, powołują na scenie świat pulsujący życiem, magiczny, wielopłaszczyznowy i – w intencji twórców – jak najbardziej zrozumiały dla uczniów wczesnych klas szkół podstawowych.
Spektakl jest również namysłem nad istotą opowieści, nad samą baśnią. Po części będzie więc także lekcją, wykładem interaktywnym na pograniczu teatru i działań z dziedziny pedagogiki teatralnej.
Obsada
Twórcy
Reżyseria i scenariusz Maciej Podstawny
Reżyser i dramaturg, rocznik ‘78. Absolwent krakowskiej PWST i filozofii na Uniwersytecie Jagiellońskim.
Pochodzi z Bielska-Białej, obecnie mieszka w Krakowie, ale i w Żywieckim Parku Krajobrazowym na granicy polsko-słowackiej, czasami na północy Europy.
Kiedyś asystent Petra Zelenki, Pawła Miśkiewicza i Krystiana Lupy. Współpracował m.in. z Teatrem Dramatycznym w Warszawie za dyrekcji Pawła Miśkiewicza („Krety i rajskie ptaki” wg Różewicza), Teatrem Polskim w Poznaniu („Ocalenie” wg Gorkiego i Tarkowskiego), z Teatrem im. J. Szaniawskiego w Wałbrzychu i z Teatrem Narodowym w Warszawie w cyklu performatywnych czytań poetyckich.
Za „Przełamując fale” wg Larsa von Triera otrzymał nagrodę główną 4. Festiwalu m-teatr, za spektakl „Synek” – śląską Złotą Maskę. Zrealizował: „Kajzara. Odyseję 1982”w Teatrze im. L. Solskiego w Tarnowie, w Łaźni Nowej „Skowyt”, wg tekstów bitników; w Teatrze Dramatycznym Wałbrzychu „Moby Dicka czyli koniec demokracji w państwie wielorybów” i „Lorda Jima. Ćwiczenia z czytania powieści Josepha Conrada”, a w Teatrze Nowym w Zabrzu „Ku Klux Klan. W krainie miłości”. W ostatnich sezonach: „Upiory” Ibsena w Teatrze Zagłębia w Sosnowcu, „Hańba” wg Coetzeego na MALTA Festival Poznań 2019 (w koprodukcji z teatrem Żeromskiego w Kielcach) i „teraz każdy z was jest rzeczpospolitą” Sebastiana Majewskiego wg „Diabła” Żuławskiego, przygotowane w koprodukcji Teatrów Dramatycznego z Wałbrzycha i Współczesnego z Wrocławia.
Jego najnowsze realizacje to: „Ancora tu” (z Tomaszem Jękotem i zespołem Polpo Motel) w Wałbrzychu i „Zbrodnia i kara” (wg Dostojewskiego) w Tarnowie.
Pedagog AST w Krakowie od 2010 roku.
W latach 2015-2018 Dyrektor Artystyczny Teatru Dramatycznego im. J. Szaniawskiego w Wałbrzychu.
W pracy zwraca uwagę na demokratyczne formy twórczości, budowanie zespołu w oparciu o język i metody pedagogiki teatralnej. Jest autorem i współautorem kilku przedstawień i projektów teatralnych dla dzieci i młodzieży, m.in. scenariusza „Łaumy, czyli czarownicy” czy „Niekończącej się historii” Magdaleny Miklasz i „Królowej Śniegu” (z Dorotą Kowalkowską; realizacja nagrodzona śląską Złotą Maską w 2021 roku).
Laureat – wspólnie z Dorotą Kowalkowską – Nagrody Specjalnej 26. Ogólnopolskiego Konkursu na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej za spektakl „Greta i ostatni Wieloryb” – „za konsekwentne wprowadzanie w przestrzeń szkolną teatru o wysokich walorach artystycznych, podejmującego z młodym widzem rozmowę o współczesnym świecie”.
Zwolennik nurtu głębokiej ekologii. Czasami fotograf i reżyser świateł.
Dramaturgia i scenariusz Dorota Kowalkowska
Pedagożka teatru, dramaturżka, kuratorka, autorka tekstów krytycznych o teatrze.
Obecnie kierowniczka działu literackiego w Teatrze Narodowym.
W latach 2013-2020 pracowała w Teatrze Dramatycznym im. Jerzego Szaniawskiego w Wałbrzychu, najpierw jako kierowniczka literacka, potem jako pedagożka teatru programująca działania edukacyjne, partycypacyjne. Tutaj kuratorowała projekty, m.in. „Z OGNIEM W GŁOWIE – spotkania z niemiecką dramaturgią dla młodzieży” – wspólnie z Iwoną Nowacka, „Poruszyciele#Wałbrzych” – wspólnie z Pawłem Sakowiczem. Była pomysłodawczynią i kuratorką programu międzypokoleniowej edukacji teatralnej „OBSERWATORIUM. Otwarty Uniwersytet Teatru”.
Koordynowała merytorycznie cztery spektakle dla młodzieży zrealizowane w ramach Konkursu im. Jana Dormana i prezentowane w wielu szkołach Wałbrzycha.
Współtworzyła spektakle dla dzieci i młodzieży z Maciejem Podstawnym: „Greta i ostatni wieloryb”, Teatr Dramatyczny w Wałbrzychu; „Królowa śniegu” w Teatrze Nowym w Zabrzu”.
Jako dramaturżka współpracowała także Klaudią Hartung-Wójciak (spektakl dla młodzieży „Dziki” w Teatrze Dramatycznym w Wałbrzychu), Wojciechem Farugą („Balladyna. Kwiaty ciebie nie obronią” w Teatrze Dramatycznym w Wałbrzychu oraz „1970” w Teatrze Ochoty w Warszawie), jako pedagożka teatru – z Jakubem Skrzywankiem („Kiedy mój tata zamienił się w krzak”, Teatr Dramatyczny w Wałbrzychu”) oraz Magdaleną Miklasz („Tutaj jest wszystko”).
Wspólnie z Łukaszem Zaleskim stworzyła dwa spektakle partycypacyjne z młodzieżową grupą „Pierwsza Zasada”, uczniami technikum ENERGETYK w Wałbrzychu („Mapa gwiazd. Krzesła mieszkają na Neptunie” i „Tu marzeń nie spełniamy”), a w 2019 roku z tą grupą stworzyła spektakl o edukacji seksualnej „Wenus z Milo i inne lekcje”.
W Łaźni Nowej w Krakowie kuratorowała projekt dla młodzieży „21 postulatów dla przyszłości teatru”, zrealizowany z udziałem nastolatków z sześciu teatrów w Polsce i we współpracy z Michałem Buszewiczem.
Laureatka pierwszej edycji Nagrody im. Haliny Machulskiej „za konsekwentne budowanie niejednorodnej społeczności teatralnej, z uwzględnieniem twórczej obecności widzów i widzek. Za skuteczną popularyzację pedagogiki teatru”.
Laureatka – wspólnie z Maciejem Podstawnym – Nagrody Specjalnej w 26. Konkursie na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej „za konsekwentne wprowadzanie w przestrzeń szkolną teatru o wysokich walorach artystycznych, podejmującego z młodym widzem rozmowę o współczesnym świecie.”
Od listopada 2021 roku dyrektorka artystyczna Międzynarodowego Festiwalu Teatrów dla Dzieci i Młodzieży KORCZAK DZISIAJ.
Szczególnie bliski jest jej teatr dla młodzieży oraz tematy trudne, tabuizowane, które angażują się w rzeczywistość społeczną.
Wideo Przemysław Tokarski
Dziennikarz, operator kamery, dokumentalista. W 2007 roku pracował dla Regionalnego Tygodnika Informacyjnego w Kamiennej Górze (redaktor, fotograf). Od 2008 pracuje dla Telewizji Wałbrzych (redaktor, operator kamery) i od 2010 dla portalu Walbrzych24.com (redaktor, fotograf). Od 2015 roku prowadzi własną działalność – usługi video w ramach, której regularnie współpracuje m.in. z instytucjami kultury: Teatr Dramatyczny im. J. Szaniawskiego w Wałbrzychu, Teatr Lalki i Aktora w Wałbrzychu, Centrum Nauki i Sztuki Stara Kopalnia, Wałbrzyska Galeria Sztuki BWA, Filharmonia Sudecka im. J. Wiłkomirskiego, Fundacja im. Księżnej Daisy vin Pless. Współautor filmów dokumentalnych „Tutejsi. Od Waldenburga do Wałbrzycha” i „Sokołowsko – Zapomniana Perła Dolnego Śląska”. Współtwórca w zakresie multimediów spektakli „Pani Bovary” i „Ancora Tu” w Teatrze Dramatycznym w Wałbrzychu w reż. M. Podstawnego oraz teatralnych projektów filmowych: „Jak dobrze żyć”, „I tak zrobimy wam teatr”, „Szaniawski 1964-2019”. Producent licznych spotów reklamowych i teledysków.
Recenzje
„Magia opowieści” – Małgorzata Pabian, Nowa Siła Krytyczna, e-teatr.pl
